Avion je bio koncipiran kao izuzetno napredan, sa brojnim inovacijama koje su ga činile superiornim u odnosu na konkurenciju. Između ostalog, ispitivanja su pokazala da je u simuliranim vazdušnim borbama NA1 bio bolji od američkog F-16 u svih 10 simuliranih borbi
Priča o razvoju jugoslovenskog nadzvučnog višenamenskog aviona (NA) predstavlja jedan od najambicioznijih projekata u istoriji jugoslovenske avioindustrije. Projekat je započet 1982. godine, odmah nakon što je uspešno završen rad na avionu "Orao". Cilj je bio razvoj i proizvodnja revolucionarnog borbenog aviona koji bi mogao da se takmiči sa najsavremenijim avionima tog doba.
Osmišljen kao visokotehnološka borbena letelica sa vrhunskim taktičko-tehničkim karakteristikama takozvani "jugoslovenski Rafal razvijan je kao konceptualni projekti za višenamenski borbeni avion u saradnji sa britanskim i francuskim kompanijama osamedesetih godina prošlog veka.
Izrada novog aviona za cilj je imala da da osmisli i proizvede pojednostavljenu verziju francuskog aviona "Rafala," koje je Srbija nedavno naručila. Ovaj avion trebao je da bude prilagođ tadanjim jugoslovenskim vojnim zahtevima, a planirano je proizvodnja čak 200 primeraka. Avion je trebalo da se proizvodi u mostarskom "Sokolu", uz saradnju velikog broja jugoslovenskih kompanija.
Da nije došlo do raspada Jugoslavije, Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo trebalo je do 2009. godine da dobije 200 ovih aviona
Tadašnje savezne vlasti su bile zabrinute zbog mogućih enormnih troškova, ali je Vazduhoplovnotehnički institut (VTI) u Žarkovu ipak nastavio rad na ključnim sistemima za budući avion. Nažalost, rat je prekinuo sve ove planove, i oznake jugoslovenske avijacije zadržale su se samo na maketama tog "jugoslovenskog Rafala."
Avion je bio koncipiran kao izuzetno napredan, sa brojnim inovacijama koje su ga činile superiornim u odnosu na konkurenciju. Između ostalog, ispitivanja su pokazala da je u simuliranim vazdušnim borbama NA1 bio bolji od američkog F-16 u svih 10 simuliranih borbi. Avion je takođe bio dizajniran da može da napada ciljeve na zemlji sa udaljenosti od 50 kilometara, što je u to vreme bila retkost.
Jedna od najznačajnijih komponenti NA bio je motor "M-88Y" (gde je Y bila oznaka za Jugoslaviju), koji je razvila francuska kompanija Snecma. Ovaj motor je bio najnapredniji višenamenski motor za nadzvučne jednomotorne avione, dizajniran da funkcioniše u svim režimima leta. Pilotsko sedište je bilo konstruisano sa nagibom kako bi se omogućilo lakše podnošenje G-sila tokom manevara, a pilot je imao na raspolaganju sistem upravljanja glasom, kao i kacigu sa projekcijom informacija.
Međutim, usled sve većih ekonomskih i političkih problema u Jugoslaviji, projekat je na kraju obustavljen. Odluka o obustavljanju doneta je u junu 1991. godine tokom izložbe aviona u Parizu. Zapovednik Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva, general Zvonko Jurjević, tada je saopštio francuskim partnerima da Jugoslavija definitivno odustaje od ovog projekta.
Time je ugašen jedan od najvećih i najperspektivnijih projekata jugoslovenske odbrambene industrije, koji je mogao da značajno unapredi ne samo vojnu moć zemlje, već i njenu industrijsku osnovu, s obzirom na to da je za proizvodnju bilo planirano otvaranje oko 100.000 radnih mesta.
Prema planu, prvih pet prototipova (tri jednoseda i dva dvoseda) trebalo je da poleti 1995. godine, dok je serijska proizvodnja bila predviđena za 1999. godinu.
Po svojim karakteristikama, Novi avion bio bi na nivou indijskog "HAL Tejas" ili kineskog "JF-17 Thunder."
Comments